Khoa học - công nghệ và sự ra đời của các ngành sản xuất mới
Công nghệ đột phá: Sự ra đời của các công nghệ mới như điện, vi mạch, internet đã tạo ra những ngành công nghiệp hoàn toàn mới, mang lại cơ hội kinh doanh khổng lồ.
Rào cản gia nhập cao: Để tham gia vào các ngành công nghiệp mới này, doanh nghiệp cần đầu tư một lượng lớn vốn vào nghiên cứu, phát triển và sản xuất. Điều này tạo ra một rào cản rất lớn đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, khiến cho thị trường dễ bị chi phối bởi một số ít công ty lớn.
Quyền sở hữu trí tuệ: Các phát minh mới thường được bảo hộ bằng bằng sáng chế, bản quyền, thương hiệu. Điều này giúp các doanh nghiệp nắm giữ công nghệ độc quyền, tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững.
Tác động của KH-CN đến quá trình tập trung tư bản
Nhu cầu đầu tư lớn: Các ngành công nghiệp mới thường đòi hỏi vốn đầu tư rất lớn để nghiên cứu, phát triển và sản xuất. Điều này buộc các doanh nghiệp phải hợp tác hoặc sáp nhập để có đủ nguồn lực.
Quy mô kinh tế: Các ngành công nghiệp mới thường có quy mô kinh tế lớn, nghĩa là chi phí sản xuất bình quân sẽ giảm khi quy mô sản xuất tăng lên. Điều này tạo động lực cho các doanh nghiệp mở rộng quy mô, thâu tóm đối thủ cạnh tranh.
Rủi ro cao: Các ngành công nghiệp mới thường đi kèm với rủi ro cao. Do đó, các doanh nghiệp lớn có khả năng chịu rủi ro tốt hơn sẽ có nhiều cơ hội thành công.
Ví dụ minh họa
Ngành công nghiệp điện tử: Sự ra đời của transistor và vi mạch đã tạo ra ngành công nghiệp điện tử, dẫn đến sự xuất hiện của các tập đoàn khổng lồ như Intel, Samsung, TSMC.
Ngành công nghiệp phần mềm: Sự phát triển của internet và máy tính cá nhân đã tạo ra ngành công nghiệp phần mềm, với các "ông lớn" như Microsoft, Apple, Google.
Ngành công nghiệp dược phẩm: Các công ty dược phẩm đầu tư lớn vào nghiên cứu và phát triển các loại thuốc mới, tạo ra các sản phẩm độc quyền và thu về lợi nhuận khổng lồ.
Kết luận:
Sự phát triển của KH-CN không chỉ tạo ra các ngành sản xuất mới mà còn thúc đẩy quá trình tập trung tư bản, dẫn đến sự hình thành độc quyền. Các doanh nghiệp nắm giữ công nghệ tiên tiến sẽ có vị thế độc tôn trên thị trường, tạo ra rào cản gia nhập đối với các doanh nghiệp khác.
