Cách mạng xã hội: Khái niệm, tính chất và quá trình diễn ra
Mục tiêu bài học:
Kiến thức: Học sinh nắm vững khái niệm cách mạng xã hội, các yếu tố cấu thành, các hình thức đấu tranh và tính tất yếu của cách mạng xã hội trong điều kiện hiện đại.
Kỹ năng: Phân tích, so sánh các loại hình cách mạng, vận dụng kiến thức vào việc đánh giá các sự kiện lịch sử.
Thái độ: Hình thành thái độ tích cực đối với các cuộc cách mạng xã hội, tôn trọng quyền tự do và dân chủ của các dân tộc.
Nội dung chi tiết:
I. Khái niệm về xã hội và cách mạng xã hội
Xã hội: Là một hệ thống các mối quan hệ xã hội, bao gồm các yếu tố kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội.
Cách mạng xã hội: Là quá trình thay đổi căn bản, nhanh chóng và bạo lực các quan hệ xã hội, dẫn đến sự chuyển đổi từ một chế độ xã hội này sang một chế độ xã hội khác.
II. Tính chất, lực lượng và động lực của cách mạng xã hội
Tính chất:
Mang tính giai cấp: Thường là cuộc đấu tranh giữa các giai cấp đối kháng trong xã hội.
Có tính toàn diện: Ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống xã hội.
Mang tính cách mạng: Là sự phá vỡ trật tự cũ và xây dựng trật tự mới.
Lực lượng:
Giai cấp cách mạng: Là lực lượng chủ yếu lãnh đạo và thực hiện cách mạng.
Quần chúng nhân dân: Là lực lượng đông đảo tham gia vào cuộc cách mạng.
Động lực:
Mâu thuẫn xã hội sâu sắc.
Sự phát triển của lực lượng sản xuất.
Ý thức về giai cấp và nhiệm vụ lịch sử của giai cấp cách mạng.
III. Điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan của cách mạng xã hội
Điều kiện khách quan:
Sự tồn tại của những mâu thuẫn xã hội sâu sắc.
Sự phát triển của lực lượng sản xuất.
Tình hình quốc tế thuận lợi.
Nhân tố chủ quan:
Sự lãnh đạo của giai cấp cách mạng.
Sự giác ngộ của quần chúng nhân dân.
Sự chuẩn bị về lý luận và tổ chức.
IV. Hình thức và phương pháp đấu tranh giành chính quyền
Hình thức đấu tranh:
Đấu tranh chính trị.
Đấu tranh vũ trang.
Đấu tranh kinh tế.
Đấu tranh văn hóa - tư tưởng.
Phương pháp đấu tranh:
Biểu tình, mít tinh.
Khởi nghĩa vũ trang.
Bãi công.
Tuyên truyền, giáo dục.
V. Tính tất yếu của cách mạng xã hội trong điều kiện hiện đại
Nguyên nhân:
Sự phát triển không đồng đều của các nước.
Mâu thuẫn giữa tư bản và lao động ngày càng gay gắt.
Sự bóc lột và bất công xã hội.
Sự đòi hỏi về dân chủ và công bằng xã hội.
Biểu hiện:
Các cuộc cách mạng dân chủ ở nhiều nước trên thế giới.
Cuộc đấu tranh vì quyền lợi của người lao động.
Phong trào đấu tranh vì môi trường.
