Triết học cung cấp nền tảng lý luận chung: Triết học đặt ra những câu hỏi cơ bản nhất về thế giới, về kiến thức, về phương pháp luận. Các câu hỏi này trở thành nền tảng lý luận cho mọi ngành khoa học cụ thể. Ví dụ, câu hỏi về bản chất của sự vật, về mối quan hệ giữa lý thuyết và thực tiễn, về tiêu chí của chân lý... đều là những vấn đề mà triết học đặt ra, và các ngành khoa học khác phải dựa vào những câu trả lời của triết học để xây dựng lý thuyết và phương pháp nghiên cứu của mình.
Triết học định hướng cho nghiên cứu khoa học: Triết học giúp các nhà khoa học xác định mục tiêu nghiên cứu, lựa chọn phương pháp nghiên cứu phù hợp và đánh giá kết quả nghiên cứu. Triết học cũng giúp các nhà khoa học nhận thức được những giới hạn của kiến thức khoa học và những vấn đề mà khoa học chưa thể giải quyết.
Triết học phê phán và hoàn thiện khoa học: Triết học không ngừng đặt ra những câu hỏi phê phán đối với các kết luận khoa học. Nó giúp các nhà khoa học nhận ra những sai lầm, những hạn chế trong lý thuyết và phương pháp nghiên cứu của mình, từ đó thúc đẩy sự phát triển của khoa học.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng:
Triết học không phải là một ngành khoa học cụ thể: Triết học sử dụng phương pháp luận khác với các ngành khoa học tự nhiên và xã hội. Triết học dựa nhiều vào lý luận, phân tích khái niệm và suy luận logic hơn là thực nghiệm.
Mối quan hệ giữa triết học và khoa học là tương hỗ: Triết học không chỉ cung cấp nền tảng cho khoa học mà còn được khoa học bổ sung và phát triển. Những khám phá mới của khoa học đặt ra những vấn đề mới cho triết học, và triết học lại giúp chúng ta hiểu sâu hơn về ý nghĩa của những khám phá đó.
Tóm lại, câu nói "Triết học là khoa học của mọi khoa học" nhấn mạnh vai trò quan trọng của triết học trong việc định hình và phát triển các ngành khoa học khác. Triết học và khoa học là hai lĩnh vực nghiên cứu có mối quan hệ mật thiết và bổ sung cho nhau.
