Vai trò lãnh đạo của Đảng trong giai đoạn 1939 - 1945: Sức mạnh dẫn dắt dân tộc đến thắng lợi
1. Bối cảnh lịch sử:
1.1. Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ:
1/9/1939: Đức tấn công Ba Lan, Chiến tranh thế giới thứ hai chính thức nổ ra.
Đức chiếm Pháp (22/6/1940), tấn công Liên Xô (6/1941).
7/12/1941: Nhật tấn công hạm đội Mỹ tại Trân Châu Cảng, Chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ.
1.2. Đông Dương dưới ách đô hộ:
Pháp phát xít hóa bộ máy thống trị, đàn áp phong trào cách mạng.
9/1940: Nhật vào Đông Dương, Pháp đầu hàng, cấu kết với Nhật bóc lột nhân dân.
Nhân dân Việt Nam chịu cảnh "một cổ hai tròng", nổi dậy đấu tranh (Ba cuộc khởi nghĩa: Bắc Sơn, Nam Kỳ, Đô Lương).
2. Chủ trương của Đảng:
2.1. Đưa nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu:
Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 6 (11/1939): Thành lập Mặt trận dân tộc thống nhất phản đế Đông Dương.
Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 7 (11/1940): Khẳng định chủ trương Hội nghị 6, cử Trường Chinh làm Bí thư Trung ương Đảng lâm thời.
2/1941: Nguyễn Ái Quốc về nước trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng.
Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 8 (5/1941):
Giải quyết vấn đề dân tộc trong khuôn khổ mỗi nước Đông Dương.
Thành lập Mặt trận dân tộc thống nhất ở mỗi nước (Việt Nam: Việt Nam Độc lập Đồng minh - Mặt trận Việt Minh).
Chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa.
8/1942: Nguyễn Ái Quốc lấy tên là Hồ Chí Minh, sang Trung Quốc vận động quốc tế chống phát xít.
1943: Đảng công bố bản "Đề cương văn hoá Việt Nam", thu hút tầng lớp tri thức, văn nghệ sĩ.
6/1944: Đảng Dân Chủ Việt Nam ra đời, tham gia Mặt trận Việt Minh.
Các đội du kích (Bắc Sơn, Ba Tơ...) phát triển đấu tranh vũ trang.
22/12/1944: Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân được thành lập.
2.2. Xây dựng chiến lược cách mạng, phát động phong trào kháng Nhật cứu nước:
Chuẩn bị Tổng khởi nghĩa: Xây dựng tổ chức Đảng, các tổ chức cứu quốc; lực lượng chính trị, vũ trang, căn cứ địa cách mạng.
Từ giữa năm 1944: Chiến tranh chống phát xít bước vào giai đoạn kết thúc.
9/3/1945: Nhật đảo chính Pháp.
12/3/1945: Ban Thường vụ Trung ương Đảng ra Chỉ thị "Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta", phát động cao trào kháng Nhật cứu nước.
Đảng kịp thời đề ra khẩu hiệu "Phá kho thóc của Nhật để cứu đói", các cuộc khởi nghĩa từng phần và phong trào "Phá kho thóc cứu đói" diễn ra.
5/1945: Các đơn vị vũ trang tập trung thành Việt Nam Giải phóng quân.
6/1945: Khu giải phóng Việt Bắc ra đời.
2.3. Tổng khởi nghĩa giành chính quyền tháng Tám năm 1945:
13/8/1945: Chính phủ Nhật đầu hàng vô điều kiện.
13/8/1945: Trung ương Đảng và Tổng bộ Việt Minh thành lập Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc, ra Quân lệnh số 1 hạ lệnh Tổng khởi nghĩa.
14 - 15/8/1945: Hội nghị toàn quốc Đảng họp, quyết định phát động toàn dân tiến hành Tổng khởi nghĩa.
16/8/1945: Đại hội quốc dân tại Tân Trào thống nhất chủ trương Đảng, lập ra Ủy ban dân tộc.
17/8/1945: Nhân dân Huế khởi nghĩa giành chính quyền.
19/8/1945: Cách mạng giành chính quyền thắng lợi ở Hà Nội.
25/8/1945: Cách mạng giành chính quyền thắng lợi ở Sài Gòn - Gia Định.
30/8/1945: Cách mạng giành chính quyền thắng lợi trên toàn quốc.
Ngày 02-9-1945, tại Quảng Trường Ba Đình lịch sử, Hồ Chủ tịch đã đọc Bản Tuyên ngôn độc lập, long trọng tuyên bố với nhân dân trong cả nước và các quốc gia trên thế giới: Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đã ra đời, có chủ quyền độc lập như mọi quốc gia khác trên toàn thế giới.
2.4. Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Tám:
Đối với dân tộc Việt Nam:
Mang ý nghĩa lịch sử to lớn, đánh dấu bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc.
Mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do, tiến lên chủ nghĩa xã hội.
Làm nên cuộc đổi đời cho toàn dân tộc, từ thân phận nô lệ trở thành người làm chủ đất nước.
Đảng ta từ một đảng hoạt động không hợp pháp trở thành đảng cầm quyền lãnh đạo xã hội, lãnh đạo Nhà nước.
Đối với thế giới:
Góp phần quan trọng vào chiến thắng chủ nghĩa phát xít trên toàn thế giới.
Là nguồn cổ vũ, động viên cho các dân tộc thuộc địa trên thế giới đấu tranh giành độc lập, tự do.
3. Bài học kinh nghiệm:
Vai trò lãnh đạo sáng suốt, kiên định của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc trong cuộc đấu tranh giành độc lập.
Ý nghĩa to lớn của việc nắm bắt thời cơ, chủ động tiến công trong cách mạng.
Vai trò quan trọng của việc chuẩn bị chu đáo về mọi mặt cho Tổng khởi nghĩa.
Kết luận:
Cách mạng tháng Tám năm 1945 là một sự kiện lịch sử trọng đại, đánh dấu mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám là minh chứng cho sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam, là kết quả của sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc và là bài học kinh nghiệm quý báu cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta.
