4.1.2 Bước Đầu Hình Thành Đổi Mới Tư Duy Kinh Tế, Từng Bước Hình Thành Đường Lối Đổi Mới
Giai đoạn: 1979 - 1986
Đặc điểm:
Khó khăn, thử thách:
Nền kinh tế bao cấp, tập trung quan liêu, trì trệ.
Sản xuất đình trệ, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn.
Nguy cơ khủng hoảng kinh tế - xã hội.
Nỗ lực đổi mới tư duy:
Nhận thức rõ những hạn chế của mô hình kinh tế cũ.
Tìm kiếm giải pháp đổi mới để phát triển kinh tế - xã hội.
Bước đột phá:
Hội nghị lần thứ sáu BCHTW khóa IV (8/1979):
Báo cáo "Tình hình kinh tế - xã hội và một số vấn đề cấp bách cần giải quyết" do Tổng Bí thư Lê Duẩn trình bày.
Xác định rõ nguyên nhân của những khó khăn, thách thức trong nền kinh tế.
Đề xuất một số giải pháp đổi mới, tập trung vào sản xuất hàng hóa, phát triển kinh tế tập thể, tiểu thủ công nghiệp.
Đây là bước đột phá quan trọng trong nhận thức về đổi mới kinh tế.
Hội nghị lần thứ tám BCHTW khóa V (6/1985):
Tiếp tục đánh giá tình hình kinh tế - xã hội, khẳng định con đường đổi mới là hướng đi đúng đắn.
Đề xuất một số giải pháp đổi mới mạnh mẽ hơn, tập trung vào đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, phát triển kinh tế tư nhân, mở cửa hội nhập quốc tế.
Đây là bước phát triển quan trọng trong quá trình hình thành đường lối đổi mới.
Hội nghị Bộ Chính trị (9/1986):
Chuẩn bị cho Đại hội Đảng VI.
Thống nhất về chủ trương đổi mới toàn diện, trên các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa, giáo dục, khoa học - kỹ thuật.
Đây là bước quyết định trong việc hình thành đường lối đổi mới.
Kết quả:
Quá trình đổi mới tư duy kinh tế và hình thành đường lối đổi mới đã diễn ra từng bước, qua nhiều hội nghị quan trọng.
Đường lối đổi mới được xác định là con đường đúng đắn, phù hợp với thực tiễn của Việt Nam.
Giai đoạn này trải qua ba bước đột phá quan trọng:
Bước đột phá thứ nhất: Hội nghị lần thứ sáu BCHTW khóa IV (8/1979)
Nội dung:
Khẳng định vai trò của sản xuất hàng hóa trong nền kinh tế.
Thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể, tiểu thủ công nghiệp, thương nghiệp.
Chấp nhận một số hình thức kinh tế tư bản chủ nghĩa trong một số lĩnh vực nhất định.
Ý nghĩa:
Đánh dấu sự thay đổi trong nhận thức về kinh tế thị trường.
Mở ra những bước đầu tiên cho đổi mới tư duy kinh tế.
Bước đột phá thứ hai: Hội nghị lần thứ tám BCHTW khóa V (6/1985)
Nội dung:
Xác định rõ hơn vai trò của kinh tế thị trường trong nền kinh tế.
Đề cao vai trò của Nhà nước trong việc quản lý nền kinh tế.
Thúc đẩy đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, mở rộng tự chủ cho doanh nghiệp.
Ý nghĩa:
Tiếp tục phát triển tư duy đổi mới về kinh tế thị trường.
Tạo cơ sở cho hội nghị Trung ương 6 khóa VI (9/1986) - bước đột phá thứ ba.
Bước đột phá thứ ba: Hội nghị Bộ Chính trị (9/1986)
Nội dung:
Phân tích thêm tín hiệu mới về nông nghiệp khoán chui, công nghiệp phá rào vượt rào thương hiệu phá giá.
Khẳng định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam phải phù hợp với thực tiễn của đất nước.
Đề xuất đổi mới toàn diện trên các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa.
Ý nghĩa:
Đây là bước ngoặt quan trọng trong quá trình đổi mới tư duy kinh tế.
Đánh dấu sự hình thành đường lối đổi mới toàn diện của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Phân tích:
Ba bước đột phá trên đã từng bước giải phóng tư tưởng, xoá bỏ những quan niệm cũ kỹ, lỗi thời về kinh tế kế hoạch hoá tập trung quan liêu bao cấp, tạo tiền đề cho Đại hội VI của Đảng (12/1986) chính thức khởi xướng công cuộc đổi mới.
Kết luận:
Quá trình đổi mới tư duy kinh tế là một quá trình lâu dài, phức tạp, trải qua nhiều giai đoạn với những bước đột phá quan trọng. Nhờ có sự đổi mới tư duy, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn trong công cuộc đổi mới đất nước.
Hoàng Gia
Lớp TC 240